Cumhuriyet, Osmanlı Devletinin devamıdır. Bu devam muatabakat üzerine kurulmuştur. Padişah, taraftarı olduğu halde, karşı koymamış. Kendiliğinden vaz geçmiş ve yurt dışına gitmeyi tercih etmiştir.
Osmanoğullarının soyundan gelenler ”Biz kaybettik, ama Türkiye kazandı.Bu bakımdan mutluyuz” diyorlar.
Gerçekten Cumhuriyet Türk Milletine çok şey kazandırmıştır. Bunların önemlilerini sıralıyorum.
1. Kazanımların başında DİL VE TARİH geliyor.
Osmanlı Devletinde 10 dan fazla farklı Lisan konuşuluyordu. Osmanlı vatandaşları birbirleri ile anlaşmakta zorluk çekiyordu. Devlet Lisanı Osmanlıcaydı. Osmanlıca Türkçe ağırlıklı Arapça-Farsça karışımı bir lisandı. Sıradan vatandaş konuşamıyor. Konuşulanı anlayamıyor, devlet ile iletişim kurmakta zorlanıyodu.
Cumhuriyet Türkçeyi ortak dil kabul ederek, vatandaş ile vatandaşın, devlet ile vatandaşın iletişim kurmasını kolaylaştırmıştır.
Osmanlı, din devleti idi. Tarihi, İslam tarihi ile başlatıyordu. Azınlıktakiler tarihlerini öğreniyor. Türkler, tarihlerini bilmiyordu. Cumhuriyet, Türklerin tarihlerini öğrenmelerine imkan tanımıştır.
2. Diğer önemli kazanım Medeni Hukuk alanında olmuştur.
Batı, dine dayalı hukuktan kendini kurtarmıştı. Dine dayalı hukuk, doğal hukuka ters düşüyordu. Osmanlı bu durumu fark etmiş, Mecelle ile dini hukuktan çıkış yolu arıyordu. Başaramadı.
Cumhuriyet doğal hukukun değerlerini içeren Medeni Kanunu kabul ederek, dine dayalı şeriat hükümlerinden vatandaşı kurtardı.
– Medeni Kanun ”Kadın-erkek eşitliğini” sağlıyor. Kadına kişilik tanıyor. Kadın mirastan eşit pay alıyor….
-Üsküdardaki CARİYE PAZARININ kaldırılması, Cumhuriyet sayesinde gerçekleşmiştir. Günümüzde dahi bazı İslam ülkelerinde cariye pazarı var. Şeriat cariye pazarına meşruiyet tanıyor.
3. Üçüncü kazanım Eğitim alanında olmuştur.
Osmanlı döneminde, okur-yazar oranı yüzde 4 civarındaydı. Bu oran erkekleri kapsıyordu. 2. Abdulhamit eğitimin önemini fark etmişti. İlk öğrenimi destekledi. Ancak, Arap Harfleri ile öğrenim Türkçeye uymuyordu. En uygunu Latin harfleri idi. Şeyhüslam aşılamadı.
Cumhuriyet latin alfabesini kabul etti. Türkçe eğitimi kolaylaştı. Cumhuriyet, eğitim seferberliğini gerçekleştirdi. Dağ başındaki köylere dahi ilk okul açtı. Kız-erkek ayırımı yapmadan ”ilk eğitim mecburiyeti” getirdi. Okuma-Yazma oranını, kısa sürede yüzde doksanlara çıkardı.
Cumhuriyet ”Köy Enstitülerini” açarak, eğitim ile ekonomi arasındaki bağı kurmuştu. Maalesef, Köy Enstitüleri 1946 yılında kapatıldı. O tarihten beri, ekonomi ile eğitim arasındaki kopukluk giderilemiyor.
4. Laik Devlet diğer bir kazanımdır.
Laik devlet din ile devlet işlerini ayıran devlettir. Laik devlet ”vatandaşın dinine, mezhebine, yaşam biçimine” karışmaz. Laik devlet prensiplleri sayesinde, farklı dinlere ve mezheplere mensup insanlar birarada barış içerisinde yaşayabiliyor.
Laik devlet eşit vatandaşlıği esas alır. Yasalar karşısında eşit olmak, farklılıkları sonlandırıyor. Toplumsal barışın gerçekleşmesini olanaklı kılıyor.
5. Cumhuriyet ekonomide başarılı olmuştur.
Cumhuriyeti kuranlar, sanayileşmenin önemini biliyorlardı. Ancak, sanayi için sermaye birikimi gerekiyordu. Maalesef, Türkler sermaye biiktirememişlerdi. Nedeni, Osmanlının zenginleşmeyi hak olarak azınlıklara tanıyor olmasından kaynaklanıyordu.
En kolay sermaye Bankalar tarafından biriktirilir. Türklerin bankası yoktu. Osmanlı Bankasının sahipleri yabancılar idi. Cumhuriyet 1924 yılında İş Bankasını kurdu. Ve Türklerin bankası oldu. İş bankası sermaye biriktirdi ve yüzlerce sanayi kurumunu ülkemize kazandırdı.
Ekonomideki başarı, müteşebbis sınıftan geçer. Türkler yüz yıllarca asker olduğu için ticaret ve sanayi işlerini azınlıklar yürütüyordu. Müteşebbis Türk bulunamıyordu. Cumhuriyet KARMA EKONOMİ düzeni kurarak, devleti müteşebbis yapmıştır. ”İktisadi Devlet Teşekkülleri” adı altında ülkeye yüzlerce sanayi tesisi kazandırmıştır.
İktisadi devlet teşekküllerinde iş öğrenen Türkler Müteşebbis olmuşlardır. Örnek Sümerbanktır. Sümerbankın tekstil fabikalarının yerini özel sektör aldı.
Denilebilir ki, Cumhuriyet sayesinde Türkler MÜTEŞEBBİS olma imkanına kavuştu. Osmanlıda sadece asker olan Türkler, Cumhuriyet sayesinde iş adamı oldular. Günümüzde Türk Müteşebbisler inşaat-ulaştırma-ticaret ve bankacılıkta dünya ile rekabet edebiliyor.
6. Cumhuriyet Silah Sanayinde başarılı olmuştur.
Osmanlı sanayi devrimini kaçırdı. Silah sanayindeki yarışı kaybetti. Silahını dışarıdan ithal ediyordu. En acısı, Trablus Savaşında yaşandı. İtalyanlar, elimizdeki mermi sayısını biliyordu. Çünkü İtalyadan ithal etmiş idik.
1917 Gazze Savaşının kaybedilmesindeki en büyük etken Almanyadan gelen cephane idi. Üzerinde Almanca yazıyor. Alman çavuşlar olmadan, sevkiyat yapılamıyordu. Silah ve cephane gönderen Almanya, bu avantajı kullanarak, Genel Kurmay Başkanlığına kendi generali Liman Von Sandersi getirtmişti.
Kendi silahını üretemeyen ülkenin egemenliğinden söz edilemez. Cumhuriyet silah sanayinde başarılı olmuştur. 1936 yılında Danimarkaya ihraç ettiğimiz uçak, müzede sergileniyor.
Yabancılar, Nato’yu kullanarak, silah sanayinin gelişmesine engel olmaya çalıştılar. Başaramadılar. 300 yıl sonra Türkiye kendi silahını üretiyor. Dünyaya savunma sanayi ürünleri ihraç ediyor.
